Author:

Keywords:

leren onderzoeken, onderzoekend leren

Abstract:

Context en theoretisch kader: In het kader van een brede wetenschappelijke vorming voor alle leerlingen, is het van belang dat jonge mensen op school de kans krijgen om door de fascinerende, dynamische en complexe onderzoekspraktijk aangesproken te worden. Vooral wanneer het onderzoek authentieke leerinhoud wordt, kunnen jonge mensen geïnteresseerd geraken in onderzoek en op deze manier door onderzoek gevormd worden. Hoewel het onderzoek, met onderzoekend leren en leren onderzoeken, in de laatste jaren aan belang heeft gewonnen in het Vlaamse onderwijs, stelt men vast dat de aandacht voor de gehele, veelzijdige context van de onderzoekspraktijk veelal ontbreekt. Zoals de literatuur ons reeds geruime tijd waarschuwt, wordt de rijkdom van wat ‘onderzoek in beweging’ is, op deze manier aan het zicht van de leerling onttrokken (zie bv. D. Hodson (1998), Curriculum Studies, 6(2), 191-216). Om vorming door onderzoek mogelijk te maken in het onderwijs, is het in de opleiding van toekomstige leerkrachten cruciaal dat studenten zelf blootgesteld worden aan de complexiteit en diversiteit van de onderzoekspraktijk, en dat ze leermaterialen en ideeën voor de didactische aanpak aangeboden krijgen om de wereld van het onderzoek te kunnen ontsluiten voor leerlingen. Doel: Het doel van deze workshop is om mogelijkheden te exploreren en leermaterialen evenals didactische strategieën mee te delen om de wereld van het onderzoek op een authentieke manier in de klas en in de lerarenopleiding te brengen. Gehanteerde werkvormen: In het eerste deel van de workshop wordt gebrainstormd over: (a) mogelijkheden om leerlingen bloot te stellen aan de wereld van het onderzoek (b) hoe toekomstige leerkrachten voorbereiden om deze blootstelling mogelijk te maken voor leerlingen Vervolgens exploreren deelnemers de onderzoekspraktijk in groepjes door gebruik te maken van didactische scenario’s binnen de digitale leeromgeving ontwikkeld in het kader van het project ‘Onderzoek als Authentieke Leerinhoud’ van het expertisenetwerk School of Education van de Associatie KU Leuven. De scenario’s benaderen de onderzoekspraktijk vanuit verschillende invalshoeken, met als ingangspoorten, o.a., de Nobelprijs fysica 2013 (BaSO-SLO), een recent Vlaams onderzoeksresultaat inzake dyslexie (BaSO-SLO) en Darwin als onderzoeker (BaLO). Tablets worden voorzien. In het laatste deel van de workshop worden ervaringen met de verschillende exploratieoefeningen uitgewisseld. Deelnemers worden vervolgens uitgedaagd om voor de eigen praktijk een scenario te schetsen waarmee een specifiek aspect van de onderzoekspraktijk ontsloten kan worden. Praktische relevantie: In de huidige Vlaamse leerplannen begint een vakoverschrijdende leerlijn onderzoek al in het lager onderwijs. Daarnaast is onderzoek ook een belangrijk onderdeel in de vakspecifieke eindtermen voor humaan- en natuurwetenschappelijke vakken. De meeste leerkrachten en lerarenopleiders worden tegenwoordig geconfronteerd met de uitdaging om onderzoek op een zinvolle en interessante manier in de klas te brengen. Het verkennen van mogelijkheden voor een rijkere invulling van de leerlijn onderzoek, en het verwerven van inzichten in de onderzoekspraktijk en in de brede maatschappelijke inbedding ervan, zijn bijgevolg relevant voor elke vakdocent in de lerarenopleiding. Leermaterialen en ervaringen meegedeeld in deze workshop zijn resultaat, o.a., van de projecten: - Onderzoek als Authentieke Leerinhoud (School of Education) - Quantum Spin-Off (Europees Comenius) - Kwantum Spin-Off, Spin-Off (Brugprojecten Agentschap Ondernemen)