Author:

Abstract:

De huisarts wordt steeds meer en steeds beter omringd en ondersteund door wetenschappelijke gegevens die het medisch handelen beter en meer onderbouwen. Dat is een goede evolutie. De realiteit leert echter dat communicatie de belangrijkste hulp is en blijft voor diagnose, behandeling en zorg voor de patiënt. Dit boek tracht dan ook het gemeenschappelijk belang van beide zijden van de stethoscoop, de arts en de patiënt, te ondersteunen. Communicatie is immers cruciaal in deze relatie: de mate van tevredenheid over de relatie met hulpverleners wordt bepaald door hoe de communicatie verloopt en hoe de patiënt zich begrepen voelt. Tevredenheid zorgt er voor dat patiënten beter meewerken, dat ze vertrouwen hebben in de arts en dat ze o.a. meer therapietrouw zijn en minder klachten hebben over de hulverlener. Wetenschappelijke studies bewijzen dat antibioticagebruik kan teruggedrongen worden bij hoest en keelpijn bijvoorbeeld, als de arts de ideeën (I), bezorgdheden (C) en verwachtingen (E) bevraagt van de patiënt. Lees er HANU of Minerva maar op na, maar ook voorbeelden uit de internationale literatuur zijn legio. Uit het boek blijkt dat communicatie een echte vaardigheid is en niet zomaar wat praten en dat het gesprek bovendien het belangrijkste instrument is voor de arts, zowel de huisarts als de specialist. Laat dit voor alle artsen een les zijn: de variatie aan technische onderzoeken of de expertise in eender welk vak, het komt de patiënt niet (voldoende) ten goede als het niet wordt ingebed in goede communicatie. Praten leren we als baby al en ouders zijn steevast verrukt als blijkt dat hun spruit hen verstaat en meer nog als er een vorm van gesprek ontstaat. Praten is later in de opvoeding het belangrijkste instrument en dat stopt niet met het opgroeien, integendeel. De ondertitel bij het boek is “kwaliteit van zorg en communicatie”, omdat alleen goede, kwaliteitsvolle zorg kan groeien uit goede, kwaliteitsvolle communicatie. Het ACHG is een voortrekker op het gebied van kwaliteit (denk maar aan de energie die er werd en wordt gestoken in EPA) en is daarom bijzonder fier u een eerste deel te kunnen voorstellen in een vierluik over communicatie. Dit eerste deel vormt de handleiding voor de manier waarop men een goede relatie opbouwt met de patiënt en zijn vertrouwen wint. Dit vormt immers de basis voor alles wat volgt. Alle auteurs hebben jarenlange ervaring in het omgaan met patiënten en in het bijzonder met huisartsgeneeskunde in al zijn facetten. We zijn bovendien trots dat ze allen verbonden zijn (geweest) aan het ACHG en bovendien beslagen zijn in het overdragen van kennis. U zal dat bij het lezen van het boek zeker merken: geen theoretische uiteenzettingen maar herkenbare voorbeelden uit de praktijk, praktische tips zoals concrete zinnen, formuleringen en bruikbare kapstokken. Net zoals bij het aanleren van een andere vaardigheid, is het boek opgebouwd in logische stappen, waarbij de consultatie onderdeel per onderdeel wordt geanalyseerd. Het eerste hoofdstuk staat stil bij de motieven die een patiënt al dan niet bij een arts brengt, in het tweede hoofdstuk wordt een cruciaal onderdeel besproken om de klacht van de patiënt fundamenteel te begrijpen (hier komt o.a. de ICE aan bod). Na de kwaliteitsvolle anamnese in hoofdstuk drie volgt het klinisch onderzoek “revisited”: u zult versteld staan van de mogelijkheden en valkuilen die zich in dit onderdeel voordoen. Vervolgens wordt in het vijfde en zesde hoofdstuk uitgebreid stilgestaan bij het beleid en het betrekken van de patiënt bij het beslissingsproces zodat het spoor van de arts en de patiënt samenkomen. Zo wordt voorschrijven, behandelen, verwijzen e.d. geen eenrichtingsverkeer maar een succesvolle handeling. In een apart hoofdstuk wordt het brengen van slecht nieuws in al zijn vormen ontrafeld zodat het een haalbare vaardigheid wordt voor elke arts. Het laatste hoofdstuk tenslotte beschrijft het afronden van de consultatie, een onderdeel dat dikwijls stiefmoederlijk wordt behandeld, maar dat zoals T.S. Eliot het zegt, de cirkel zinvol sluit: “En aan het einde van onze verkenning komen we op ons vertrekpunt aan en voor het eerst kennen we die plek”. Marleen Brems “Aan weerszijden van de stethoscoop”, Over kwaliteit van zorg en communicatie; Jan De Lepeleire en Manu Keirse (red.), uitgeverij Acco Leuven/ Den Haag Werkten ook mee: Jan Craenen, Dominique Dewilde, Jo Goedhuys, Manu Keirse, Geert Pint, Sabine Van Baelen en Mark Van Nuland